Pasztunowie są największą grupą etniczną w Afganistanie. Chociaż ich dokładna liczba w dalszym ciągu jest niepewna, z całą pewnością stanowią niemal połowę całej afgańskiej populacji. Pasztunowie mieszkają głównie na południu i na wschodzie kraju. Porozumiewają się odrębnym językiem, zwanym paszto – jest to zresztą ich język urzędowy od 1936 roku.
Spekuluje się, że Pasztunowie są potomkami wschodnich Irańczyków, którzy wyemigrowali na obecne tereny z Persji. Krąży jednak po Afganistanie również pewna interesująca legenda o tym, że Pasztunowie pochodzą faktycznie od jednego ze starożytnych plemion… Izraela. Pasztunowie są sunnickimi muzułmanami, postrzeganymi również jako historyczni założyciele Królestwa Afganistanu.
Struktura społeczna Pasztunów opiera się na kodeksie Pasztunwali , który jest mieszanką plemiennego kodeksu honoru i lokalnych interpretacji. Wymaga on oczywiście mówienia w paszto i przestrzegania pewnych, ustalonych zwyczajów. Gościnność, ochrona krewnych, obrona mienia oraz honor rodziny – są to jedne z najważniejszych zasad kodeksu Pasztunwali. Główny aspekt kodu Pasztunwali podkreśla osobisty autorytet i wolność. Ważne decyzje podejmowane są przez loja dżirga – czyli radę starszyzny plemienia. Kobiety są zobowiązane do noszenia odzieży, przykrywającej całe ciało, nam powszechnie znanej jako burka. O tym szerzej pomówimy sobie za chwilę.
Większość Pasztunów skupia się na rolnictwie (nawadnianej pszenicy) i hodowli zwierząt – właśnie to stanowi ich główne źródło dochodu. Niektórzy są również zaangażowani w handel różnymi towarami – zalicza się do nich również biżuteria orientalna.
Jako ludność wiejska i plemienna, strój Pasztunów w Afganistanie jest zazwyczaj wykonany z lekkiej bielizny – a więc, jest szyty luźno po to, aby ułatwić ruch. Ubrania Pasztunów są inaczej wykonane dla mężczyzn, a jeszcze inaczej dla kobiet.
Tradycyjny strój męski to zazwyczaj kufi, czapka Peszawari, turban, czapka sindhi lub pakul – oczywiście, jako tradycyjne nakrycie głowy. Przywódcy Pasztunów czasami noszą czapkę karakul – zupełnie tak samo, jak były prezydent Hamid Karzaj i byli monarchowie Afganistanu.
Tradycyjna kobieca sukienka to partūg firaq. Kobiety noszą też czasami spodnie w jednolitych kolorach bądź długą, kamisową koszulę z paskiem. Często na to wszystko nakładają również burkę. Bardziej wyszukane i fantazyjne stroje etniczne wykończone są złotymi nitkami, złotymi koralikami i są dostępne w wielu różnych kolorach na jedwabnych tkaninach. Te sukienki są zwykle noszone na specjalne okazje i wesela. Uzupełnia się je również orientalną biżuterią.
Pasztunowie są znani ze swojej… poezji. Tappa jest najstarszą i najpopularniejszą formą poezji afgańskiego plemienia Pasztunów. Pierwsza linijka jest wówczas krótsza niż kolejna, ale odzwierciedla wszystkie ludzkie uczucia. To jedyna piosenka, która śpiewana jest w czasie smutku i przy okazji… małżeństwa. Jest też charbetta, na którą składa się epicki wiersz ze specjalnymi rytmami. W nim omawia się wszystkie aspekty życia, ale też heroizm legendarnych postaci. Tempo jest zwykle bardzo szybkie i jest śpiewane przez dwóch lub więcej śpiewaków w ramach refrenu – jeden z nich czyta pierwszą linię, podczas gdy inni podążają za pozostałą. Kobiety komponują też neemakai – będące zwykle bardzo krótkimi pieśniami.
Najważniejszy taniec Pasztunów to z kolei attan. To taniec narodowy, wykonywany przez obie płci. Składa się z 2-5 kroków i kończy klaśnięciem skierowanym w stronę środka – po czym proces powtarza się ponownie. Ten taniec jest zwykle wykonywany z muzykiem, dyktującym czas trwania i szybkość.
Przy tej okazji, kobiety ubierają również tradycyjną biżuterię etniczną. Droższa biżuteria wykonana jest zazwyczaj z kamieni szlachetnych i litych metali – jak np. uroczystości plemienne. Orientalna biżuteria Pasztunów to przede wszystkim przepiękne, ręcznie wyrabiane naszyjniki, bransoletki, pierścionki i kolczyki wykonane ze starych monet, chwostów czy też koralików. Biżuteria potrafi pokreślić urodę kobiety z plemienia Pasztunów, ale także odpędzić… złe duchy! Nic więc dziwnego, że do tej pory jest tak ochoczo wkładana przez mieszkanki afgańskiego plemienia.
© Piekielko.com